Lặp lại ngắt quãng và gợi nhớ chủ động – Bí quyết để con không quên kiến thức đã học

Kỳ nghỉ hè là khoảng thời gian để các con nghỉ ngơi sau một năm học chăm chỉ. Tuy nhiên, việc hoàn toàn “gác lại sách vở” trong suốt mùa hè có thể khiến con quên kiến thức đã học và khó lấy lại nhịp học khi năm học mới bắt đầu. 

Vậy làm thế nào để con vừa có một mùa hè trọn vẹn, vừa duy trì được nhịp học, sẵn sàng cho năm học mới? Hãy cùng tìm hiểu hai phương pháp học tập sau!

Phương pháp Spaced Repetition – Lặp lại ngắt quãng: Củng cố kiến thức bằng cách ôn tập vào đúng thời điểm não sắp “quên”

Một trong những lý do khiến con học xong lại quên ngay chính là vì não bộ con người không được thiết kế để nhớ mọi thứ mãi mãi. Nếu kiến thức không được ôn lại, con sẽ quên dần theo thời gian. Đây là hiện tượng vô cùng bình thường và được gọi là “đường cong lãng quên” (forgetting curve).

Phương pháp Spaced Repetition (lặp lại ngắt quãng) được xây dựng dựa trên lý thuyết về đường cong này. Thay vì phải ôn tập lại tất cả kiến thức đã học mỗi ngày, con có thể ôn tập lại từng phần kiến thức vào đúng thời điểm mà não bộ bắt đầu có dấu hiệu quên. Việc “kích hoạt” trí nhớ vào thời điểm này giúp thông tin được ghi nhớ sâu hơn, và khoảng thời gian trước khi kiến thức bị quên đi sẽ được kéo dài. Nhờ vậy, con có thể ghi nhớ kiến thức đã học lâu hơn mà không cần dành quá nhiều thời gian học lại từ đầu.

Các lần ôn tập trong Spaced Repetition không diễn ra liên tục, mà được giãn cách theo từng mốc thời gian cụ thể. Ví dụ, sau lần học đầu tiên, con có thể ôn lại vào ngày thứ nhất, sau đó vào ngày thứ ba, tiếp đến là ngày thứ bảy, rồi ngày thứ mười bốn… Những mốc thời gian này được điều chỉnh tăng dần để phù hợp với khả năng ghi nhớ ngày càng ổn định của con. Đây là một cách học tiết kiệm thời gian, giúp tránh tình trạng học dồn hay nhồi nhét mà vẫn đạt hiệu quả ghi nhớ dài hạn.

Để áp dụng hiệu quả phương pháp Spaced Repetition, ba mẹ có thể cùng con lên kế hoạch ôn tập theo lịch trình cụ thể. Trước tiên, hãy xác định những chủ đề hoặc dạng bài con cần củng cố trong kỳ nghỉ hè. Sau đó, thiết lập các mốc thời gian ôn tập được giãn cách hợp lý, ví dụ: ôn lại sau 1 ngày, 3 ngày, 7 ngày và tiếp tục giãn ra theo tiến độ ghi nhớ của con. 

Bên cạnh việc lập kế hoạch một cách thủ công, ba mẹ cũng có thể ứng dụng công nghệ để hỗ trợ con trong quá trình ôn tập với các nền tảng như Anki hoặc Quizlet. Những nền tảng này cho phép con tạo thẻ ghi nhớ (flashcards) và tự động sắp xếp lại thứ tự ôn tập dựa trên tần suất con trả lời đúng hoặc sai. 

Với phương pháp Spaced Repetition, con không cần học quá nhiều trong kỳ nghỉ hè mà vẫn có thể ghi nhớ hiệu quả và củng cố kiến thức đã học. Việc ôn tập được thực hiện vào đúng thời điểm não bộ sắp quên giúp con tiết kiệm thời gian nhưng vẫn nhớ lâu, tránh phải học lại từ đầu.

Phương pháp Active Recall – Gợi nhớ chủ động: Củng cố trí nhớ bằng cách tự truy xuất kiến thức

Trong quá trình ôn tập kiến thức, nhiều học sinh thường có thói quen đọc lại sách giáo khoa hay xem lại vở ghi. Cách làm này dễ tạo cảm giác rằng con đang ôn tập rất chăm chỉ và nắm kiến thức chắc chắn. Tuy nhiên, thực tế lại cho thấy hiệu quả ghi nhớ kiến thức không kéo dài lâu. Lý do là vì khi chỉ tiếp nhận thông tin một chiều, não bộ không phải hoạt động để “tự tìm lại” kiến thức, nên thông tin rất dễ bị lãng quên sau một thời gian ngắn.

Active Recall (gợi nhớ chủ động) là phương pháp học ngược lại với cách học thụ động nêu trên. Thay vì đọc đi đọc lại, con được khuyến khích tự đặt câu hỏi và cố gắng nhớ lại kiến thức mà không nhìn tài liệu. Quá trình “gợi nhớ” này chính là lúc não bộ được rèn luyện tích cực, từ đó hình thành trí nhớ bền vững hơn. Càng phải nỗ lực nhớ lại, con càng ghi nhớ sâu và hiểu bản chất vấn đề.

Ví dụ, sau khi học xong một bài Toán, thay vì nhìn vào lời giải có sẵn, con có thể tự nhẩm lại các bước giải, tự viết lại công thức hoặc giải lại bài toán tương tự mà không nhìn tài liệu. Khi học tiếng Anh, thay vì chỉ đọc nghĩa từ vựng, con có thể che phần nghĩa lại và cố gắng nhớ từ đó có nghĩa gì. Những hành động này đều là cách thực hành Active Recall một cách tự nhiên, đơn giản mà hiệu quả.

Phương pháp này đặc biệt phù hợp khi kết hợp với Spaced Repetition, bởi mỗi lần ôn tập ngắt quãng cũng là cơ hội để con gợi nhớ chủ động thay vì chỉ đọc lại bài cũ. Ngoài ra, ba mẹ có thể hỗ trợ con bằng cách đặt câu hỏi, tạo các trò chơi hỏi đáp ngắn, hoặc cùng con làm bài luyện tập mà không cần nhìn sách. Chính việc lặp lại quá trình tự gợi nhớ sẽ giúp con xây dựng tư duy học chủ động, thay vì chỉ học thuộc lòng.

Khi con học trên nền tảng Khan Academy, mỗi bài luyện tập đều được chấm điểm tự động và đi kèm với gợi ý lời giải chi tiết theo từng bước. Đây là cơ hội rất tốt để con rèn luyện cách áp dụng phương pháp Active Recall. Thay vì chỉ xem đáp án ngay khi gặp bài khó, con có thể tạm dừng lại để tự suy nghĩ, thử nhớ lại kiến thức đã học và nhấn xem gợi ý từng bước giải. Việc này giúp não bộ thực sự “làm việc” để truy xuất thông tin, thay vì phụ thuộc hoàn toàn vào đáp án cuối cùng.

Bên cạnh việc áp dụng các phương pháp học như Spaced Repetition và Active Recall khi tự học tại nhà, con có thể tham gia vào lớp học mở miễn phí “Củng cố Toán hè 2025” để nhận bài giảng và bài tập ôn luyện mỗi tuần. Trong lớp học này, thầy cô sẽ giao bài tập cho học sinh vào thứ 2 hàng tuần theo chương trình Toán bằng tiếng Việt (theo Khung chương trình của Bộ GD&ĐT) và bằng tiếng Anh (theo Common Core State Standards – Tiêu chuẩn Cốt lõi chung của Mỹ). Trong quá trình ôn tập, các con cũng được khuyến khích hoàn thành các mục tiêu tinh thông cho từng chương và toàn bộ khóa học. Điều này không chỉ giúp con nắm vững các kiến thức cốt lõi mà còn hình thành thói quen học tập chủ động, đều đặn và có mục tiêu rõ ràng.

Tham gia ngay lớp học miễn phí “Củng cố Toán hè 2025” theo hướng dẫn tại đây!

Những phương pháp học tập trên đây không chỉ là giải pháp trong mùa hè mà còn là một thói quen học tập khoa học có thể áp dụng lâu dài, giúp con duy trì thói quen học tập đều đặn, tránh tình trạng học dồn vào phút chót. Đây sẽ là nền tảng vững chắc để con bước vào năm học mới với tâm thế tự tin, chủ động và luôn sẵn sàng tiến xa hơn trên hành trình học tập của mình.